Eerste Hulp Bij Verkiezingen

Wat betekent dat wij als burgers stemmen op volksvertegenwoordigers die voor en namens ons beleid gaan vormen. Als Nederlandse bevolking kiezen wij zelf:

• op landelijk niveau de leden van de Tweede Kamer;
• op provinciaal niveau de leden van de Provinciale Staten (zij kiezen vervolgens de leden van de Eerste Kamer);
• op gemeentelijk niveau de leden van de gemeenteraad;
• de leden van het algemeen bestuur van het waterschap.

Lees hier meer over de werking van onze parlementaire democratie

Dit houdt in dat je direct mag stemmen op de persoon waarvan jij denkt dat diegene jouw idealen het beste vertegenwoordigt. Iedere partij stelt een lijst op met kandidaten waarop gestemd kan worden. De eerste kandidaat op de lijst is de lijsttrekker en de laatste de lijstduwer. Houd in gedachten dat je dus niet alleen op een partij stemt, maar ook op een individu. Verdiep je dus in de kandidaten op de lijst van de partij waar je voorkeur ligt en stem op de kandidaat die jou het meeste aanspreekt.

Als alle stemmen zijn geteld, wordt het totaal aantal stemmen gedeeld door het aantal beschikbare zetels (150). Het getal dat daaruit komt heet de kiesdeler en bepaalt hoeveel stemmen er nodig zijn om één zetel te behalen.

Vervolgens wordt er per partij gekeken naar het aantal stemmen en het daarbij horende aantal zetels. Bij het verdelen van het aantal zetels binnen een partij wordt in eerste instantie gekeken naar kandidaten met voldoende voorkeursstemmen. Stond jouw ideale kandidaat dus op plek 17 van de lijst en krijgt diens partij maar 11 zetels toegewezen? Dan betekent dat niet automatisch dat diegene niet in de Tweede Kamer komt. Als kandidaat 17 namelijk meer stemmen heeft gekregen dan kandidaat 11 én de voorkeurdrempel heeft gehaald, zal de zetel naar kandidaat 17 gaan.

Als er na het verdelen van de voorkeurszetels nog zetels over zijn, worden deze verdeeld op basis van volgorde op de lijst. Deze voorkeursmogelijkheid kan ook strategisch worden gebruikt, bijvoorbeeld om meer vrouwen in de Tweede Kamer te krijgen.

Lees hier meer over de zetelverdeling na verkiezingen

In Nederland kan vrijwel nooit één partij de meerderheid halen in de Tweede Kamer. En die meerderheid is nodig om genoeg steun te krijgen voor het kabinet. Partijen moeten daarom samenwerken om een meerderheid te vormen. Deze samenwerkende partijen noem je de coalitie.

Allereerst onderzoekt een verkenner de verschillende coalitiemogelijkheden door met alle fractievoorzitters in gesprek te gaan. Uiteindelijk maakt de verkenner een afweging welke coalitie de beste slagingskans heeft en brengt hier verslag van uit.

De informateur onderzoekt vervolgens een specifieke coalitiemogelijkheid. De informateur leidt de onderhandelingen tussen de betrokken partijen en helpt hen bij de onderhandelingen. Als een mogelijke coalitie hier niet uitkomt, kan het zijn dat de informateur meerdere mogelijkheden onderzoekt. Hier kan best wat tijd overheen gaan.

Lees hier meer over het vormen van een coalitie in de Tweede Kamer

Als het vormen van een coalitie is gelukt, stellen de (toekomstige) coalitiepartijen samen met de (in)formateur een regeerakkoord op waarin de plannen van een nieuw kabinet staan beschreven. Deze bestaat uit twee delen: eentje over het beleid en eentje over de financiën.

Als het regeerakkoord rond is, gaat de formateur (meestal de nieuwe minister-president) de portefeuille verdelen. Dit houdt in dat de formateur verantwoordelijk is voor het verdelen van de functies voor ministers en staatssecretarissen over de partijen. Als dit is gelukt, de functies zijn bekleed en de Tweede Kamer akkoord is, is er officieel een kabinet gevormd!

Lees hier meer over het regeerakkoord

Terug naar de verkiezingen pagina