Sketchnotes: beter leren door te tekenen tijdens college

Kun jij je eigen aantekeningen vaak niet meer ontcijferen en vind je die lappen tekst ook zo enorm saai? Kies voor visuele aantekeningen. Getekende aantekeningen, ook wel ‘doodlen’ genoemd. Het staat ook bekend als visual thinking, visual note taking oftewel sketchnotes.

Er wordt tegenwoordig veel van studenten geëist. Zoveel zelfs dat het soms best een beetje overweldigend kan zijn en dat (faal)angst en de hoeveelheid aan informatie je soms parten kunnen gaan spelen. Sketchnotes zijn superhandig om deze overload aan informatie in goede banen te leiden. Je legt de informatie, je eigen ideeën en verbanden vast met snelle schetsen, woorden en diagrammen. Door je ideeën visueel vorm te geven, wordt het veel makkelijker om alle informatie op te slaan, te herinneren, begrijpen en gebruiken.

Ben je al afgehaakt bij het woord tekenen? Ho, stop. Je hoeft geen kunstenaar of creatief brein te zijn. Je wordt vanzelf een betere tekenaar. Zo niet? Ook geen probleem, daar gaat het helemaal niet om.

Laten we er wat dieper induiken. Het is namelijk wetenschappelijk bewezen dat het werkt! Terwijl tekenen vaak wordt gezien als afleiding, blijkt juist uit neurowetenschappelijk onderzoek dat het heel goed kan bijdragen aan het verbeteren van je geheugen. Wanneer ideeën en concepten in een afbeelding kunnen worden ingekapseld, onthouden je hersenen de informatie die met deze afbeelding wordt geassocieerd. William Klemm, professor Neurowetenschappen aan Texas A&M University, is ervan overtuigd dat het een beetje werkt zoals een zip-bestand op de computer. Tijdens de Learning and the Brain conferentie vertelde hij dat het een manier is om je meer werkgeheugen vrij te maken. Professor Klemm pleit voor het denken in beelden en deze beelden samen te voegen in wat hij een ‘story chain’ noemt. Zo kun je veel meer onthouden. Sketchnotes maakt story chains zichtbaar en tastbaar. Maar Klemm is niet de enige die hier zo over denkt. Ook Sunni Brown maakt in haar TED Talk duidelijk dat tekenen echt een centrale rol speelt in het leerproces.

Als je aan de lopende band aan het schrijven bent tijdens college, onthoud je misschien niet zo veel van wat je opschrijft. Wanneer je tekent, voeg je de informatie al onbewust samen en maak je verbanden.  Je codeert - bij wijze van – je eigen geheugen op een andere manier.

Sketchnotes maken vergt wel wat discipline, maar je zult jezelf er uiteindelijk dankbaar voor zijn als je je cijfers omhoog ziet schieten.

Tijdens college: Deel een bladzijde van een A4 notitieblok (het liefst zonder lijntjes) in tweeën. Gebruik de linkerhelft om de ideeën vast te leggen met woorden en de rechterhelft voor visuals. Omdat het tempo waarin de informatie op je afkomt per vak zal verschillen, zullen je aantekeningen ook variëren. Wellicht heb je bij het ene vak meer woorden, bullets en zinnen nodig, terwijl je bij het andere vak alles kunt uittekenen. Wanneer het tempo van het college wat lager ligt, kun je visuals toevoegen waar deze nog ontbreken.

Tijdens het college maak je dus ‘snelle aantekeningen’ die je meestal achteraf zult uitwerken. Zo onthoud je de stof ook nog eens beter. De ervaren ‘sketchnoters’ zullen dan ook 2 notitieboeken gebruiken. Zo kunnen ze snel iets neerkalken en later verwerken in sketchnotes.

Na college: Neem na elk college een paar minuten de tijd om ontbrekende informatie en tekeningen op te vullen. Als het lukt, vat dan op een nieuwe pagina het college samen in een nieuwe set sketchnotes. Maak onder deze visuele samenvatting een to-dolijstje. Bijvoorbeeld met hoofdstukken die je moet lezen, video’s die je moet kijken of opdrachten die je moet inleveren.

Aan het einde van een periode: Sketchnotes zijn ook ideaal om te leren voor tentamens. Je moet jezelf alleen een andere manier van samenvatten aanleren. Neem een groot vel (A2) en teken alle belangrijke informatie van het vak hierop uit. Belangrijk is dat je alvast – zover mogelijk – verbanden aangeeft in de schetsen. Het zal je verbazen hoe verhelderend het is om alle informatie en ideeën samen te zien. Maak een foto van je sketchnotes. Hier kun je dan steeds weer op terugvallen tijdens het leren van de stof.

Ben je – net als wij – nieuwsgierig geworden naar deze manier van aantekeningen maken? Ga vandaag nog aan de slag! YouTube staat vol met filmpjes voor sketchnote-beginners, maar de videoserie op verbaltovisual.com is ook een aanrader. Zelfs Apple biedt een gratis cursus aan om sketchnotes te leren maken op je iPhone of iPad: ‘Digital sketchnotes for visualizing’.

•    Ted Talk van Sunni Brown ‘Doodlers, unite!’
•    De presentatie ‘Sketchnoting for Beginners’ van Sylvia Duckworth